“A” tipli GGM - maksimal aktiv gücü 1 MVt, qoşulma gərginliyi 110 kV-dan az olan güc generasiya modulu
AGŞ - aşağı gərginlikli şəbəkə
AES - atom elektrik stansiyaları
AGT - avtomatik gərginlik tənzimləyicisi
AG - aktiv güc
APQ - açıq paylayıcı qurğu
AİS - avtomatlaşdırılmış idarəetmə sistemi
AQDS - avtomobil qazdoldurma stansiyası
ATT - avtomatik tezlik tənzimlənməsi
ATQ - avtomatik təkrar qoşma
ATMHR - aşağı tezliyə məhdud həssas rejim
B
BS (Black start) - sıfırdan işəsalma funksiyası
BOEM - bərpa olunan enerji mənbələri
BES - biokütlə elektrik stansiyası
“B” tipli GGM - maksimal aktiv gücü 10 MVt, qoşulma gərginliyi 110 kV-dan az olan güc generasiya modulu
BEEP - binanın enerji effektivliyi pasportu
BMS - balans mənsubiyyəti sərhədi
BO - bazar operatoru
BM - balanslaşdırma məsuliyyəti
BPL - baş paylayıcı lövhə
C
“C” tipli GGM - maksimal aktiv gücü 25 MVt-dək, qoşulma gərginliyi 110 kV-dan az olan güc generasiya modulu
D
“D” tipli GGM - maksimal aktiv gücü 25 MVt və daha yüksək olan güc generasiya modulu
DTİV - dispetçer və texnoloji idarəetmə vasitələri
DC (beynəlxalq: AC) - dəyişən cərəyan
DƏİ - Dispetçer Əməliyyat İdarəsi
E
EHİS - elektron hökumət informasiya sistemi
ES - elektrik stansiyası
EŞ - elektrik şəbəkəsi
ETŞ - enerji təchizatı şəbəkəsi
ETL - elektrotexnika laboratoriyası
EESM - elektrik enerjisinin satınalma müqaviləsi
EE - enerji effektivliyi
EEF - enerji effektivliyi fondu
EEX - enerji effektivliyi xidmətləri
EEXM (beynəlxalq: EPC - Energy Performance Contract) - enerji effektivliyi xidmət müqaviləsi
EEB - elektrik enerjisi bazarı
EMS - enerji menecmenti sistemi
EP - effektivlik potensialı
EQ - elektrik qurğusu
EES - elektroenergetika sistemi
EVX - elektrik verilişi xətləri
ETAİS - elektrik təsərrüfatını avtomatik idarəetmə sistemləri
EEANUS - elektrik enerjisinin avtomatlaşdırılmış nəzarət və uçot sistemi
EAQ - ehtiyatın avtomatik qoşulması
EMY - elektrik maşın yerləşgəsi
EQTİQ - elektrik qurğularının texniki istismar qaydası
Ə
ƏTİS - əməliyyat təhlükəsizliyini idarəetmə sistemi
ƏMTQ - ətraf mühitə təsirin qiymətləndirilməsi
G
GGM - güc generasiya modulu
GPM - güc parkı modulu
GES - günəş elektrik stansiyaları
GQ - girim qurğusu
GPQ - girim paylayıcı qurğusu
GTES - geotermal elektrik stansiyaları
GAT - gərginlik altında tənzimləmə
H
HGGM - hidroakkumulyasiyalı güc generasiya modulu
HX- hava xətti
HAES - hidroakkumulyasiya elektrik stansiyası
HRX - hava rabitə xətti
İ
İTS - istilik təchizatı sistemi
İŞ - istilik şəbəkəsi
İM - istilik mənbəyi
İXM - İnzibati Xətalar Məcəlləsi
İES - istilik elektrik stansiyası
İEM - istilik elektrik mərkəzi
İBA - elektrik qurğularının istismara buraxılış aktı
İGM - ifratgərginlik məhdudlaşdırıcısı
K
KQ - kogenerasiya qurğusu
KES - külək elektrik stansiyaları
KTM - komplekt transformator məntəqəsi
KPQ - kompleks paylayıcı qurğu
KX - kabel xətti
KRX - kabel rabitə xətti
Q
QPŞ - qapalı paylayıcı şəbəkə
QNX - qaz nəqli xidmətləri
QQX - qaz qurğularının xəritələri
QPQ - qapalı paylayıcı qurğu
QTQ - qaz turbin qurğusu
QSR - qövssöndürücü reaktor
QQ - Qısaqapanma
QPS - qazpaylayıcı stansiya
QTM - qaz tənzimləyici məntəqə
QPM - qazpaylayıcı məntəqə
QDS - qazdoldurma stansiyası
QDX - qəza-dispetçer xidməti
M
MAQ - mühafizə açılması qurğusu
MB - mərkəzləşdirilmiş bazar
MODİS - mərkəzi operativ-dispetçer idarəetmə sistemi
MQQ - məişət qaz qurğuları
MAİS - müəssisənin avtomatlaşdırılmış idarəetmə sistemi
MES - modul elektrik stansiyası
MÖS - məlumat ölçmə sistemləri
N
NİS - nəzarət-idarəetmə sistemi
NÖC - nəzarət ölçü cihazları
NTS - normativ-texniki sənədlər
O
OGŞ - orta gərginlikli şəbəkə
OMK - operativ məlumat kompleksi
Ö
ÖSO - ötürücü sistem operatoru
ÖŞİOP - ötürücü şəbəkənin inkişafı üzrə növbəti onillik plan
ÖV - ölçmə vasitəsi
P
PSO - paylayıcı sistem operatoru
PB - pərakəndə satış bazarı
PHŞ - publik hüquqi şəxs
PQ - paylayıcı qurğu
R
RoCoF - tezliyin dəyişmə sürəti
RG - reaktiv güc
RMA - rele mühafizə və avtomatika
RMAT - rele mühafizəsi, avtomatika və telemexanika
S
SC (beynəlxalq: DC) - sabit cərəyan
SES - su elektrik stansiyası
SCADA - kompüter bazası əsasında qurulan və proqramlaşdırılan avtomatik uzaqdan idarəetmə və ötürülmə sistemi
SGM - sinxron generasiya modulu
SM - sinxron mühərrik
SKB - statik kondensator batareyası
SQQ - sənaye qaz qurğuları
T
Tənzimləyici - energetika sahəsində müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi qurum
TAT - təsirlənmənin avtomatik tənzimlənməsi
THR - tezliyə həssas rejim
TİS - təsirlənmənin idarəetmə sistemi
TB - topdansatış bazarı
TH - tənzimləmə haqqı
TPO - təhlükə potensiallı obyektlər
TTQ - texniki təhlükəsizlik qaydaları
TQ - trigenerasiya qurğusu
TŞ - texniki şərtlər
TY - transformator yarımstansiyası
U
UQP - uyğunluğun qiymətləndirilməsi prosedurları
Y
YAT - yük altında tənzimləmə
YAXA - yük açılmasının xüsusi avtomatikası
YEB - yanacaq enerji balansı
YTMHR - yüksək tezliyə məhdud həssas rejim
YGSC - yüksək gərginlikli sabit elektrik cərəyanı
YQSA - yeraltı qaz saxlama anbarı
YS - Yarımstansiya
YGŞ - yüksək gərginlikli şəbəkə
QURUM VƏ TƏŞKİLATLAR
EBRD (azərbaycanca: AYİB) - Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı (EBRD)
ADB (azərbaycanca: AİB) - Asiya İnkişaf Bankı
EU (azərbaycanca:Aİ) - Avropa İttifaqı
BOEMDA (beynəlxalq: AREA) - Bərpa Olunan Enerji Mənbələri Dövlət Agentliyi
IEC (azərbaycanca: BEX) - Beynəlxalq Enerji Xartiyası
IEA (azərbaycanca: BEA) - Beynəlxalq Enerji Agentliyi
CEER - Avropa Enerji Tənzimləyiciləri Şurası
WBG (azərbaycanca: DBQ) - Dünya Bankı Qrupu
WEC (azərbaycanca: DEŞ) - Dünya Enerji Şurası
EN (beynəlxalq: MoE) - Energetika Nazirliyi
EMTA (beynəlxalq: AERA) - Enerji Məsələlərini Tənzimləmə Agentliyi
ERRA - Enerji Tənzimləyicilərinin Regional Assosiasiyası
ENTSO-E - Avropa Elektrik Ötürmə Sistemləri Operatorları Şəbəkəsi
GUAM - Demokratiya və İqtisadi İnkişaf naminə Təşkilat
GECF - Qaz İxrac edən Ölkələrin Forumu
IRENA - Beynəlxalq Bərpa Olunan Enerji Agentliyi
JICA - Yaponiya Beynəlxalq Əməkdaşlıq Agentliyi
KOICA - Koreya Beynəlxalq Əməkdaşlıq Agentliyi
CIS (azərbaycanca: MDB) - Müstəqil Dövlətlər Birliyi
OPEC - Neft İxrac Edən Ölkələr Təşkilatı
OTS (azərbaycanca: TDT) - Türk Dövlətləri Təşkilatı
UNECE - Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Avropa İqtisadi Komissiyası
UNEP - Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Ətraf Mühit Proqramı
UNDP - Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İnkişaf Proqramı
UNFCCC - Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyası
ÖLÇÜ VAHİDLƏRİ
A (Amper) - elektrik cərəyanı şiddətinin ölçü vahidi
A/m2 (Amper bölünsün kvadratmetr) - elektrik cərəyanının sıxlığının ölçü vahidi
A/m (Amper bölünsün metr) - elektrik sahəsinin intensivliyinin ölçü vahidi
A∙s (amper-saat) - elektrik yükünün vahidi (K)
C/kq (coul bölünsün kiloqram) - enerjinin xüsusi ölçü vahidi
C/K (coul bölünsün kelvin) - sistemin istilik tutumu, sistemin entropiyası
C/ (kq∙K) (coul bölünsün kiloqram-kelvin) - xüsusi istilik tutumu
C/mol (coul bölünsün mol) - molyar daxili enerji
C/ (mol∙K) (coul bölünsün mol-kelvin) - molyar entropiya, molyar istilik tutumu
C (coul) - enerjinin, görülən işin və istilik miqdarının vahidi
CD (Kandela) - işıq şiddəti
F (Farad) - elektrik tutumu
Hs (Hers) - tezliyin ölçü vahidi
K (kulon) - elektrik yükü, elektrik miqdarı
K/m3 (kulon bölünsün kub metr) - elektrik yükünün fəza sıxlığı
kVt∙st (kilovattsaat) - hasil olunan elektrik enerjisinin ölçü vahidi
Volt (Gərginlik – Voltaj) - elektrik mənbəyinin sıxaclarındakı potensiallar fərqi
Vt (vatt) (beynəlxalq Watt; işarəsi: W) - aktiv elektrik güc ölçü vahidi
Vr (var) - reaktiv güc ölçü vahidi
kVar∙st (kvar∙saat) - hasil olunan reaktiv enerjisinin ölçü vahidi
Kist - gücdən istifadə əmsalı
Ke - eynizamanlılıq əmsalı
Lm (Lümen) - işıq seli
Lk (Lüks) - işıqlıq
Om - elektrik müqaviməti
Si (Simens) (beynəlxalq: S) - elektrik keçiriciliyi
